شورهی سر یکی از مشکلات پوستی رایج و آزاردهنده است که تقریباً همهی افراد در طول زندگی خود ممکن است با آن مواجه شوند. این اختلال پوستی معمولاً به صورت پوستههای سفید، طوسی یا زردرنگ روی کف سر یا موها ظاهر میشود. شوره معمولاً نتیجهی ریزش سلولهای مردهی پوست سر است که به دلایل مختلفی میتواند ایجاد شود. اگر موهای شما تیره باشد، شورهها راحتتر قابل مشاهده خواهند بود، به ویژه زمانی که روی شانهها میریزند. علاوه بر ظاهر ناخوشایند، شوره میتواند با احساس خشکی، خارش و تحریک پوست سر همراه باشد که ممکن است باعث ناراحتی و نارضایتی فرد شود.
این مشکل معمولاً به دلیل عوامل مختلفی مانند خشکی پوست، استفاده از محصولات نامناسب برای مو و پوست، اختلالات قارچی مثل مالاسزیا (که در پوست سر زندگی میکند)، استرس، تغییرات هورمونی، و گاهی اوقات عفونتهای باکتریایی یا بیماریهای پوستی خاص مانند اگزما یا پسوریازیس به وجود میآید. هرچند شوره یک مشکل شایع است، ولی در اکثر مواقع بیخطر و غیر واگیردار است، به این معنی که به راحتی از فردی به فرد دیگر منتقل نمیشود.
در برخی موارد، شوره میتواند به طور موقت افزایش یابد و در فصلهای سردتر سال به دلیل کاهش رطوبت هوا یا استفاده از وسایل گرمایشی بدتر شود. با این حال، میتوان با رعایت مراقبتهای لازم و استفاده از شامپوهای ضد شوره مناسب، این مشکل را کاهش داد یا به طور کامل درمان کرد. شوره معمولاً با اصلاح برخی عادات مراقبت از مو، استفاده از محصولات مناسب و مدیریت عواملی مانند استرس قابل کنترل است.
علل شورهی سر
خوب است بدانیم شورهی سر به علت بهداشت پایین ایجاد نمی شود، اما اگر موهای خود را مرتب نشوییم شورهها روی پوست سر تجمع یافته و بیشتر دیده می شوند! استرس و هوای سرد نیز معمولا موجب بدتر شدن شورهی سر می شوند.
شوره به دلایل متعدد و مختلفی ایجاد میشود؛ مثلا در سن بلوغ که میزان ترشح سبوم یا چربی در پوست سر بیشتر است، شوره نیز شیوع بیشتری دارد. در بسیاری از موارد، علت بروز شوره، تغییر در ساختار یا عملکرد سلولهای پوست سر است که هم تکثیر سلولهای آن دچار اختلال شده و هم به قارچهای فرصت طلب، اجازهی رشد، تکثیر و تحریک پوست سر داده میشود.
آیا شورهی سر نشانهای از بیماری پوستی است؟
در اکثر مواقع، ایجاد شورهی سر ناشی از علل نگرانکننده و جدی نیست و به آسانی قابل درمان میباشد. در ادامه به چند نمونه از علل ایجادکنندهی شورهی سر بر اساس ویژگیهای آنها اشاره میکنیم:
1. وجود لکههای قرمز، پوستهدار و خارشدار روی پوست سر، صورت و سایر قسمتهای بدن. این وضعیت ممکن است ناشی از درماتیت سبورئیک باشد.
2. لکههای قرمز یا طوسیرنگ روی پوست سر، گاهی همراه با ریزش موی تکهای.این علامت میتواند به دلیل قارچ سر یا تینهآ کپیتیس باشد.
3. خشکی، قرمزی، پوستهپوسته شدن و خارش بسیار شدید در قسمتهای مختلف بدن. احتمال دارد این علائم ناشی از اگزما باشند.
4. پوست قرمز و تحریکشده که ممکن است با تاول و ترکهای پوستی همراه باشد؛ همچنین سابقهی واکنشهای حساسیتی به محصولاتی مانند رنگ مو، اسپری، ژل یا موس نیز وجود داشته باشد. این وضعیت میتواند به درماتیت تماسی مربوط باشد.
5. لکههای قرمز، پوستهدار و دردناک که با پوستههای نقرهای پوشیده شدهاند. این علائم به احتمال زیاد ناشی از پسوریازیس هستند.
6. دلمهی زرد چرب روی پوست سر بچه، ابروها یا ناحیهی زیر پوشک. این نشانهها میتواند به کلاه گهواره اشاره داشته باشد.
با شناخت این ویژگیها و علل، میتوان در صورت مشاهدهی آنها، اقدامات لازم را برای درمان و کنترل شورهی سر انجام داد.
درمان شورهی سر
چگونه می توانیم شورهی سرمان را درمان کنیم؟ انواع مختلفی از شامپوها و محصولات ضد شوره در داروخانه ها وجود دارند که کمک میکنند در اکثر موارد بدون نیاز به مراجعه به پزشک و با پیدا کردن شامپوی ضد شورهی مناسب سر خودمان، شوره را درمان کنیم. برای خلاص شدن از شر شوره، باید به دنبال محصولی باشیم که حداقل یکی از این ترکیبات را داشته باشد:
- پیریتیون زینک
- سلنیوم سولفاید
- کتوکونازول
- کل تار (همراه با سالیسیلیک اسید)
وقتی شامپوی مناسب را انتخاب کردیم ،حتما از دکتر داروساز یا پزشکمان در مورد نحوهی استفاده از آن بپرسیم. شامپوی انتخابیمان را باید حداقل به مدت یک ماه استفاده کنیم و بعد در مورد اثرگذاری آن تصمیم بگیریم. ممکن است برای پیدا کردن شامپوی مناسب سر خود مجبور باشیم چند نوع مختلف با ترکیبات متفاوت را امتحان کنیم تا به نتیجهای مطلوب برسیم. نباید انتظار داشته باشیم شامپو یا ترکیباتی که برای یک نفر کارآمد و مفید است، برای بقیه نیز اثرگذار باشد.
اگر با این موارد روبرو شدیم، باید حتما توسط پزشک معاینه شویم:
- علیرغم مصرف یک ماههی شامپو ضد شوره، هنوز شوره یا علائم آن (مثل خارش یا خشکی پوست سر) را داریم.
- شورهی ما بسیار شدید است و پوست سرمان به شدت خارش دارد.
- پوست سرمان قرمز یا متورم است.
- روی صورت یا سایر مناطق بدنمان، لکه های پوسته دار یا خارش دار داریم.
- در این موارد پزشک باید بررسی کند علت اصلی ایجاد شورهی سر در ما چیست و به درمان تخصصی آن بپردازد.
درمانهای خانگی و طبیعی برای کاهش شورهی سر
اگر شما نیز از آن دسته افرادی هستید که درمان شورهی سر با روشهای خانگی و گیاهی را به داروهای شیمیایی ترجیح میدهید، پیشنهاد میکنیم این بخش را با دقت بخوانید:
- روغن چای سبز: دارای خواص ضدباکتری و ضدقارچ؛ ممکن است در کاهش شوره مؤثر باشد.
- روغن نارگیل: با سه عملکرد—آبرسانی، ایجاد سد محافظ و کاهش التهاب—میتواند به درمان خشکی و پوستهریزی کمک کند.
- آلوئهورا: با خاصیت مرطوبکنندگی و ضدقارچ طبیعی، در کاهش شوره و التهاب پوست سر مفید است.
- سرکهی سیب: با اسیدی کردن محیط پوست سر و رقیقسازی، میتواند در کاهش قارچ و خارش مؤثر باشد.
- آسپیرین (سالیسیلیک اسید): دو قرص کوبیدهشده در شامپو، یک ترکیب ضدشورهی خانگی را ایجاد میکند.
- جوش شیرین: بهعنوان لایهبردار طبیعی برای حذف سلولهای مرده و کاهش خارش کاربرد دارد.
- امگا ۳ و پروبیوتیکها: تقویتکنندهی سیستم ایمنی، ضدالتهاب و کنترلکنندهی رشد قارچها
- تغییر رژیم غذایی: کاهش مصرف غذاهای فراوریشده، چرب و شیرین. افزایش مصرف پروتئین، آهن، زینک، سبزیجات برگدار، امگا۳ (مثل ماهی، آووکادو، مغزیجات)
مدیریت استرس، خواب و سبک زندگی برای پیشگیری از شورهی سر
گرچه استرس بهطور مستقیم باعث ایجاد شوره نمیشود، اما در بدتر شدن علائم مثل خارش و خشکی نقش مهمی دارد. اگر به دنبال راهکارهای آرامسازی ذهن و بدن هستید، این توصیهها میتوانند مؤثر باشند:
- گوش دادن به موسیقی آرامشبخش
- صحبت کردن با یک دوست صمیمی یا نوشتن احساسات
- لبخند زدن—even ساختگی! باعث ترشح هورمون شادی میشود
- نوشیدن چای گیاهی آرامبخش بهجای قهوه
- تنفس آگاهانه و تمرینهای ذهنآگاهی
- فعالیت بدنی، هرچند کوتاهمدت
- تنظیم خواب کافی و منظم
- تغذیه سالم با میوهها، سبزیها، ماهی و غذاهای دریایی
و در پایان…
اگر با اجرای این راهکارها طی ۳ تا ۴ هفته بهبودی حاصل نشد یا علائم شما شدید بود (مثل قرمزی، التهاب، خارش شدید یا پوستهریزی در نواحی دیگر بدن)، مراجعه به پزشک متخصص پوست و مو الزامی است. خوشبختانه درمانهای دارویی مؤثری هم وجود دارد که با تجویز پزشک میتوانند این مشکل را کاملاً کنترل کنند.
