تأثیر سلامت روان بر پوست

شکی نیست که مسائل مربوط به سلامت روان ما مثل استرس، اضطراب، افسردگی و امثال آن نقش اساسی در سلامتی بدنمان دارند. این ارتباط بین ذهن و بدن با دانستن آن‌که در دنیای کنونی حدوداً از هر پنج نفر یک نفر مبتلا به نوعی اختلال روانی است، مهم‌تر می‌شود.

پوست ما بزرگ‌ترین عضو بدن ماست؛ پس منطقی به ‌نظر می‌رسد سلامت روان و پوست ما برهم تاثیرگذار باشند. بیایید در موردش فکر کنیم! مثلاً وقتی اضطراب داریم یا در مرکز توجه‌ایم، ممکن است صورتمان قرمز شود. پس اگر در معرض استرس بیشتری باشیم، وضعیت شدیدتر هم می‌شود. یک شکایت شایع که متخصصین پوست از مراجعه‌ کنندگانشان زیاد می‌شنوند این است که “من وقتی استرس دارم، پوستم شل و کدر می‌شود!” همین امر خود حاکی از ارتباط بین احساسات و ظاهر پوست ما می‌باشد. جدای از این، بسیاری از اختلالات پوستی مثل جوش صورت (آکنه)، روز‌اسه، پسوریازیس، اگزما و غیره با استرس وخیم‌تر می‌شوند.

در اینجا می‌خواهیم برای درک بهتر تاثیر سلامت روان بر پوست، نکاتی را باهم مرور کنیم؛ هم‌چنین برای درخشش پوست و در کل بهبود سلامت عمومی بدنمان، تکنیک‌های سازگاری با استرس را ارائه خواهیم داد.

سلامت روان و زیبایی پوست چگونه باهم در ارتباط‌ند؟

 انجمن روان‌شناسی آمریکا با بررسی تاثیر استرس بر پوست، تأکید می‌کند که بسیاری از بیماری‌های پوستی با استرس بدتر می‌شوند و شروع این فرایند در مغز است! انتقال‌دهنده‌های عصبی، پیامبران شیمیایی در مغز هستند که ارتباط بین سلول‌های عصبی را تسهیل می‌کنند. استرس، اختلالات خلقی و سایر مشکلات روانی معمولاً با به‌هم خوردن تعادل انتقال‌دهنده‌های عصبی مثل سروتونین و دوپامین (که هر دو بر خلق‌‌وخو و سلامت فرد مؤثرند) همراه هستند. واکنش‌های مغز به وضعیت روانی ‌ما معمولاً خود را در پوست ما نشان می‌دهند؛ ممکن است موجب شعله‌ور شدن بیماری پوستی که از قبل به آن مبتلا هستیم شوند و یا بیماری پوستی جدیدی را در ما بروز دهد. این ارتباط به‌قدری قوی است که محققین یک حوزه‌ی جدید مطالعاتی به ‌نام سایکودرماتولوژی یا پوست-روان‌شناسی اختراع کرده‌اند تا بتوان مطالعات بیشتری در آن انجام داد.

هورمون‌ها نیز در سلامت روان و زیبایی پوست ما نقش دارند

شاید برای شما هم جالب باشد که بدانید چگونه هورمون‌ها بر سلامت پوست تاثیر می‌گذارند؟ هورمون‌ها نیز به ‌شدت بر سلامت پوست ما موثرند و می‌توانند منجر به خشکی پوست، قرمزی، خارش یا کاهش چربی پوست شوند؛ مثل به‌هم خوردن تعادل انتقال‌دهنده‌های عصبی که در بالا به آن اشاره کردیم، ارتباط بین هورمون‌ها و سلامت پوست نیز به اثبات رسیده است و می‌دانیم تغییرات هورمونی می‌توانند منجر به بدتر شدن بیماری پوستی قبلی یا بروز بیماری پوستی جدیدی شوند.

وقتی احساس فشار می‌کنیم، بدن ما هورمونی به ‌نام کورتیزول آزاد می‌کند. کورتیزول هورمون ستیز یا گریز است که در پاسخ به موقعیت‌های استرس‌زا ترشح می‌شود. افزایش کورتیزول، سیستم ایمنی بدن ما را سرکوب می‌کند و موجب تشدید التهاب در بدن می‌شود. این افزایش التهاب، مشکلات پوستی مثل آکنه، روزاسه، پسوریازیس، اگزما و یا حتی آلوپسی (ریزش مو) را تشدید می‌کند. بروز واکنش ستیز یا گریز خود منجر به آزادسازی ماده‌ای به نام هیستامین می‌شود؛ هیستامین می‌تواند التهاب و کهیر ایجاد کند.

همچنین مغز ما در مواجهه‌ی طولانی‌مدت با استرس، هورمونی به ‌نام CRH (هورمون آزادسازی کورتیکوتروپین) را بیشتر می‌سازد. سی آر اچ به غدد چربی ما متصل شده و ساخت چربی را بیشتر می‌کند که همین امر منجر به تشدید آکنه یا جوش صورت می‌گردد.

چگونه نگرانی در مورد ظاهر پوستمان، بر سلامت روان ما مؤثر است (یک چرخه‌ی معیوب)

آن‌چه توضیح دادیم می‌تواند حتی پیچیده‌تر هم بشود. پوست ما یکی از اولین چیزهایی است که دیگران می‌توانند ببینند؛ پس اگر مشکلات پوستی آشکار و یا اسکار باقی‌مانده از زخم‌های پوستی قدیمی داشته باشیم، می‌تواند اعتماد به ‌نفس ما را مختل کند. کم شدن اعتماد به ‌نفس، می‌تواند با افزایش اضطراب و افسردگی همراه باشد. مثلاً مشکل ساده‌ای مثل اگزما که خارش شدید و بثورات قابل ‌مشاهده ایجاد می‌کند، می‌تواند سبب افزایش اضطراب و استرس در فرد شود که وضعیت روان وی را هم به ‌هم می‌ریزد. اضطراب مداوم، ما را تحریک به خاراندن پوست کرده و ریسک بروز اسکار پوستی را بیشتر می‌نماید.

افراد افسرده معمولاً خواب کافی ندارند، به میزان کافی آب نمی‌نوشند و از یک روتین منظم مراقبت از پوست پیروی نمی‌کنند که همه‌ی این‌ها با سلامت پوست مرتبط بوده و می‌توانند از شفافیت آن بکاهند. افسردگی چرخه‌ای است که شکستن آن بدون کمک فرد یا افراد دیگر می‌تواند سخت باشد.

راهکارهای مدیریت استرس

استرس بخشی از زندگی هر روزه‌ی ماست و هیچ‌کس نمی‌تواند کاملاً از آن به ‌دور باشد. با این‌حال می‌توانیم یاد بگیریم چگونه با راهکارهای مؤثر آن را مدیریت کرده و اجازه ندهیم ما را در چرخه‌ای معیوب انداخته و بر سلامتی‌مان تأثیر بگذارد. در اینجا به چند روش عملی مدیریت اضطراب و اثر آن بر سلامت پوست اشاره خواهیم کرد:

زمانی را برای استراحت اختصاص دهید

نفس عمیق بکشید، مدیتیشن انجام دهید؛ به موسیقی آرام‌بخش گوش کنید یا در کتاب مورد علاقه‌تان غرق شوید! هر طور استراحت می‌کنید، از آن زمان برای دور کردن خودتان از افکار منفی استفاده کنید.

فراموش نکنید چگونه خواب کافی می‌تواند کیفیت پوست را بهبود بخشد

افراد بزرگسال به حداقل هفت ساعت خواب شبانه نیاز دارند. سعی کنید از حداقل یک ساعت قبل ‌از رفتن به رختخواب از وسایل الکترونیکی استفاده نکنید. گرفتن یک دوش آّب گرم و بعد مرطوب کردن بدن با کرم‌های مناسب، بدن ما را آرام و آماده‌ی خواب می‌کند. هیچ‌گاه از تاثیر خواب بر سلامت پوست غافل نشوید.

ورزش کنید

ورزش کردن یکی از مؤثرترین راه‌ها برای مقابله با استرس، اضطراب، افسردگی و سایر احساسات منفی است. توصیه می‌شود بزرگسالان حداقل صد و پنجاه دقیقه در هفته فعالیت بدنی متوسط داشته باشند، یعنی حدود بیست دقیقه در روز.

رژیم غذایی سالم داشته باشید

از غذاهای سرخ‌کرده، گوشت‌های فرآوری شده، لبنیات پرچرب و میان وعده‌های شیرین دوری کنید. تمام این غذاها با اضطراب و افسردگی ارتباطی تنگاتنگ داشته و هیچ تأثیر مثبتی بر پوست ما نیز ندارند.

همان‌طورکه گفته شد استرس جزئی جدایی‌ناپذیر از زندگی روزانه‌ی ماست. این ماییم که به‌عنوان یک فرد بالغ باید راهکارهای پیشگیری و مقابله با آن را بلد باشیم و به‌کار گیریم؛ باور داشته باشیم اگر بخواهیم و در راه سلامتی پوست و تمام بدنمان قدم برداریم، نتیجه‌ای بسیار عالی و رضایت‌بخش منتظرمان خواهد بود و زندگی‌مان بسیار زیباتر خواهد شد؛ پس‌از همین امروز شروع کنیم.